"Przestrzeni! Przestrzeni!" Harry Harrison

"Przestrzeni! Przestrzeni!"
Harry Harrison
przełożył Radosław Kot
Dom Wydawniczy REBIS
Poznań 2019

„Przestrzeni! Przestrzeni!” to książka starsza ode mnie. Dzięki uprzejmości Domu Wydawniczego Rebis miałem możliwość zapoznać się z ostatnio wydanym wznowieniem tej zacnej lektury w ramach serii „Wehikuł czasu”. Czyli już na wstępie wiemy, że będzie to kawał dobrej literatury – pytanie tylko, czy nadal dobrej w 2019 roku? 

Jest rok 1999, populacja na świecie przekroczyła 7 miliardów, a w Nowym Jorku mieszka 35 milionów ludzi. W tym przeludnionym środowisku Andrew Rusch, miejscowy detektyw, zostaje wrzucony w sprawę morderstwa, której nikt z własnej woli by się nie podjął. Pojawi się też postać nastolatka Billy’ego oraz młodej kobiety imieniem Shirl, którzy niewątpliwe odegrają swoją istotną rolę w tym zepsutym świecie. Historię poznamy z kilku różnych perspektyw, obserwując jak poszczególni bohaterowie radzą sobie w tej przytłaczającej, biednej rzeczywistości, w której na jedzenie i wodę obowiązuje dzienny przydział, a przeludnione ulice nie pozostawiają nawet odrobiny przestrzeni. W tle pojawia się jeszcze motyw rządowej kontroli urodzeń i powiązane z nim dylematy moralne, skłaniające czytelnika do wykształtowania własnego zdania na ten temat. I to by było na tyle – zgrabnie przedstawione wydarzenia nie stanowią tutaj nic nadzwyczajnego, mogłyby się wydarzyć gdziekolwiek i kiedykolwiek. Próżno też szukać futurystycznych elementów w stworzonym w 1966 r. dziele – jedyną zaistniałą zmianą wydaje się być drastyczny przyrost populacji (czy może raczej realistyczny – autor trafnie to przewidział). I to właśnie na ten aspekt zdaje się zwracać naszą uwagę Harry Harrison, a co za tym idzie – na (zawsze aktualny) problem przesadnego konsumpcjonizmu, oraz na fakt, że rząd nie zawsze chce dla nas jak najlepiej. I taki przekaz trafia do czytelnika również dziś, pod przykrywką pozornie zwyczajnej i przyziemnej opowieści. 

Na zakończenie wspomnę jeszcze o ekranizacji, czy może raczej luźnej adaptacji tego pomysłu – „Zielona pożywka” z 1973 roku ukazuje ten temat „nieco” inaczej, zmieniając zakończenie i sens całej opowieści. Może kiedyś sprawdzę, natomiast tę książkę mogę z czystym sumieniem polecić każdemu, kto zastanawia się, jaka przyszłość nas czeka. Kto wie, może jeszcze ta mroczna wizja kiedyś się spełni?

Za książkę dziękujemy Domowi Wydawniczemu REBIS.
Premiera wznowienia: 17 września 2019 rok

Seria "Wehikuł czasu [Rebis]":
1) "Koniec dzieciństwa" Arthur C. Clarke
2) "Kwiaty dla Algernona" Daniel Keyes
3) "Aleja potępienia" Roger Zelazny
4) "Hiob: Komedia sprawiedliwości" Robert A. Heinlein
5) "Non stop" Brian Aldiss
6) "Przestrzeni! Przestrzeni!" Harry Harrison 
7) "Cieplarnia" Brian Aldiss